Psychologia tremy
[Czuję] wyjątkowo przykry stan, tę okropną nie do opisania mękę, zwaną tremą. Odbiera ona nie tylko odwagę, ale i pozbawia sił – istna męczarnia.
Ignacy Jan Paderewski
Praca zawodowego
muzyka jest jednym z najbardziej złożonych rodzajów działalności. Podstawą sukcesu są tu wieloletnie codzienne ćwiczenia, wymagające dużego wysiłku fizycznego i psychicznego. Można powiedzieć, że występ publiczny jest „wierzchołkiem góry lodowej” w życiu muzyka, na którym za każdym razem ważą się losy muzyka-wykonawcy i muzyka-osoby. Jeśli muzyk pozytywnie ocenia obie te sfery, owocuje to poczuciem dobrostanu psychicznego, co stwarza dobre warunki do dalszego twórczego rozwoju. Dlatego już sama myśl o możliwości niepowodzenia wzbudza lęk, który doprowadzić może do dezorganizacji procesu gry i radykalnego spadku jakości wykonania.
Zjawisko tremy z pewnością znane jest każdej osobie występującej publicznie, doświadczamy tego uczucia w najważniejszych dla nas momentach życiowych. Dla większości zawodów problem tremy nie jest tak istotny ze względu na to, że występy publiczne są w nich zjawiskiem okazjonalnym. Natomiast w zawodach artystycznych, wykonawczych umiejętność radzenia sobie z tremą jest często czynnikiem decydującym o możliwości wykonywania zawodu.
Julia Kaleńska-Rodzaj, doktor psychologii, psycholog-praktyk i zawodowy muzyk, poszukuje naukowych odpowiedzi na pytania: Czym jest trema? Czy jest wyłącznie zjawiskiem negatywnym, przeszkodą, którą należałoby usunąć z drogi, by występ był udany? Autorka eksploruje możliwości interpretacji tremy jako stanu podwyższonego pobudzenia, jako lęku społecznego oraz jako emocji złożonej. Dzieli się własnymi doświadczeniami wyniesionymi z pracy psychologicznej z muzykami: dwa ostatnie rozdziały książki mają praktyczny charakter − poświęcone są radzeniu sobie z tremą oraz optymalnemu przygotowaniu się wykonawcy do występu publicznego. Choć książka napisana jest głównie z myślą o muzykach – wykonawcach i pedagogach, to zaprezentowane w niej techniki mogą pomóc każdemu z nas w regulacji emocji podczas ważnych wydarzeń życiowych.
Mamy do czynienia z książką na wskroś nowoczesną, która dostarcza gotowych narzędzi do zrozumienia zjawiska tremy jako fenomenu umysłowego.
Z recenzji dr. hab. Kamila Imbira, prof. UW
Autorka wykazała się erudycją i w ciekawy sposób oraz dobrym językiem pomaga zrozumieć czytelnikowi psychologiczne mechanizmy tremy muzyków.
Z recenzji dr hab. Agaty Błachnio, prof. KUL
- Kategorie:
- Język wydania: polski
- ISBN: 978-83-01-22084-6
- ISBN druku: 978-83-01-21944-4
- Liczba stron: 260
-
Sposób dostarczenia produktu elektronicznegoProdukty elektroniczne takie jak Ebooki czy Audiobooki są udostępniane online po opłaceniu zamówienia kartą lub przelewem na stronie Twoje konto > Biblioteka.Pliki można pobrać zazwyczaj w ciągu kilku-kilkunastu minut po uzyskaniu poprawnej autoryzacji płatności, choć w przypadku niektórych publikacji elektronicznych czas oczekiwania może być nieco dłuższy.Sprzedaż terytorialna towarów elektronicznych jest regulowana wyłącznie ograniczeniami terytorialnymi licencji konkretnych produktów.
-
Ważne informacje techniczneMinimalne wymagania sprzętowe:procesor: architektura x86 1GHz lub odpowiedniki w pozostałych architekturachPamięć operacyjna: 512MBMonitor i karta graficzna: zgodny ze standardem XGA, minimalna rozdzielczość 1024x768 16bitDysk twardy: dowolny obsługujący system operacyjny z minimalnie 100MB wolnego miejscaMysz lub inny manipulator + klawiaturaKarta sieciowa/modem: umożliwiająca dostęp do sieci Internet z prędkością 512kb/sMinimalne wymagania oprogramowania:System Operacyjny: System MS Windows 95 i wyżej, Linux z X.ORG, MacOS 9 lub wyżej, najnowsze systemy mobilne: Android, iPhone, SymbianOS, Windows MobilePrzeglądarka internetowa: Internet Explorer 7 lub wyżej, Opera 9 i wyżej, FireFox 2 i wyżej, Chrome 1.0 i wyżej, Safari 5Przeglądarka z obsługą ciasteczek i włączoną obsługą JavaScriptZalecany plugin Flash Player w wersji 10.0 lub wyżej.Informacja o formatach plików:
- PDF - format polecany do czytania na laptopach oraz komputerach stacjonarnych.
- EPUB - format pliku, który umożliwia czytanie książek elektronicznych na urządzeniach z mniejszymi ekranami (np. e-czytnik lub smartfon), dając możliwość dopasowania tekstu do wielkości urządzenia i preferencji użytkownika.
- MOBI - format zapisu firmy Mobipocket, który można pobrać na dowolne urządzenie elektroniczne (np.e-czytnik Kindle) z zainstalowanym programem (np. MobiPocket Reader) pozwalającym czytać pliki MOBI.
- Audiobooki w formacie MP3 - format pliku, przeznaczony do odsłuchu nagrań audio.
Rodzaje zabezpieczeń plików:- Watermark - (znak wodny) to zaszyfrowana informacja o użytkowniku, który zakupił produkt. Dzięki temu łatwo jest zidentyfikować użytkownika, który rozpowszechnił produkt w sposób niezgodny z prawem. Ten rodzaj zabezpieczenia jest zdecydowanie bardziej przyjazny dla użytkownika, ponieważ aby otworzyć książkę zabezpieczoną Watermarkiem nie jest potrzebne konto Adobe ID oraz autoryzacja urządzenia.
- Brak zabezpieczenia - część oferowanych w naszym sklepie plików nie posiada zabezpieczeń. Zazwyczaj tego typu pliki można pobierać ograniczoną ilość razy, określaną przez dostawcę publikacji elektronicznych. W przypadku zbyt dużej ilości pobrań plików na stronie WWW pojawia się stosowny komunikat.
Wstęp IX CZĘŚĆ I. Zjawisko tremy w opisach muzyków i psychologów muzyki 1 Rozdział 1. Doświadczanie tremy 3 1.1. Trema w opisach doświadczeń znanych muzyków 4 1.2. Trema w opisach doświadczeń młodych muzyków 7 1.3. Trema jako specyficzny problem wykonawstwa muzycznego 9 1.4. Psychologiczne definicje tremy 13 1.5. Podsumowanie: porządkowanie terminologii – pobudzenie, stres, lęk, strach, trema 18 CZĘŚĆ II. Trema z perspektywy psychologii sportu 21 Rozdział 2. Trema jako wzrost pobudzenia 23 2.1. Optymalny stan koncertowy 23 2.2. Mechanizmy wyjaśniające powstawanie tremy – poziom pobudzenia a jakość wykonania 26 2.2.1. Modele uwzględniające dynamikę czasową 27 2.2.2. Teorie uwzględniające kontekst społeczny i trudność zadania 31 Motywacyjne źródła efektu facylitacji społecznej 33 2.2.3. Struktura temperamentu: wyjaśnienie z obszaru różnic indywidualnych 36 Temperament a pobudzenie 37 Temperament a efektywne działanie na scenie 38 2.2.4. Teorie uwzględniające ocenę poznawczą pobudzenia 42 2.3. Podsumowanie: pobudzenie jako nieodłączny element występowania 46 CZĘŚĆ III. Trema z perspektywy psychologii klinicznej 49 Rozdział 3. Trema jako lęk 51 3.1. Perspektywa kliniczna: triada objawów lęku 52 3.1.1. Objawy fizjologiczne 53 3.1.2. Objawy behawioralne 55 3.1.3. Objawy poznawcze 59 3.2. Podsumowanie: współwystępowanie objawów 64 Rozdział 4. Cechy zwiększające podatność na tremę 65 4.1. Czynniki osobowościowe 65 4.1.1. Neurotyczność, ekstrawersja i introwersja 66 4.1.2. Lęk jako cecha i lęk jako stan 69 4.2. Czynniki moderujące: wiek i płeć 72 4.3. Czynniki motywacyjne 75 4.3.1. Poczucie własnej skuteczności 75 4.3.2. Samoocena i perfekcjonizm 80 4.4. Podsumowanie: rozwojowy schemat powiązań 84 Rozdział 5. Trema jako lęk społeczny 87 5.1. Trema a lęk społeczny: podobieństwa i różnice 89 5.2. Trema a inne zaburzenia kliniczne 91 5.3. Wieloczynnikowe modele wyjaśniające występowanie tremy 94 5.3.1. Teoria i model tremy Alberta LeBlanca 94 5.3.2. Model tremy Iouli Papageorgi, Susan Hallam i Grahama Welcha 98 5.3.3. Model tremy Dianny Kenny 101 5.4. Podsumowanie: profilaktyka lęku scenicznego (tremy) 104 CZĘŚĆ IV. Trema z perspektywy psychologii emocji 105 Rozdział 6. Trema jako złożone zjawisko emocjonalne 107 6.1. Emocje przedkoncertowe z perspektywy psychologii emocji 107 6.1.1. Emocje przedkoncertowe – proste czy złożone? 107 6.1.2. Dlaczego rozpoznawanie i precyzyjne nazywanie emocji jest tak ważne? 111 6.1.3. Zanim powstanie emocja: przekonania na temat emocji a rodzaj doświadczanych stanów emocjonalnych 114 6.2. Poszerzenie perspektywy: wyjście poza lęk 117 6.3. Trema jako złożony stan emocjonalny: wnioski z badań własnych 120 6.3.1. Różnorodność emocji przedkoncertowych 122 6.3.2. Struktura emocji przedkoncertowych – profile emocjonalne 122 6.3.3. Emocje przedkoncertowe: przyczyny i konsekwencje 125 6.3.4. Wnioski z badań i implikacje praktyczne 126 6.4. Optymalny stan koncertowy i optymalne emocje. Korzyści z ujmowania tremy jako złożonego stanu emocjonalnego 128 6.4.1. Pozytywna interpretacja wzrostu pobudzenia 128 6.4.2. Nazywanie i akceptacja różnorodnych emocji 129 6.4.3. Integracja doświadczanych emocji – „moja trema” 135 6.5. Podsumowanie: trema z perspektywy psychologii emocji 136 CZĘŚĆ V. Radzenie sobie z tremą – regulacja emocji przedkoncertowych 139 Rozdział 7. Radzenie sobie z tremą – zastosowanie teorii w praktyce 141 7.1. Ryzykowne strategie radzenia sobie z tremą 145 7.1.1. Beta-blokery 145 7.1.2. Maratony ćwiczeniowe 148 7.2. Adaptacyjne strategie radzenia sobie z tremą demobilizującą 155 7.2.1. Procesy poznawcze: techniki zarządzania uwagą i myśleniem 158 Uwaga 158 Styl myślenia 162 7.2.2. Reakcja emocjonalna: techniki regulacji pobudzenia 169 7.2.3. Oswojenie się z sytuacją: techniki stopniowanej ekspozycji i wizualizacji 175 7.3. Podsumowanie: plan psychologicznego przygotowania się do występu 180 Rozdział 8. Psychologiczne przygotowanie wykonawcy do występu publicznego 183 8.1. Budowanie tożsamości artysty – poczucie sensu 184 8.2. Wspierające środowisko – poczucie wspólnoty 189 8.3. Rozwijanie umiejętności dbania o kondycję psychiczną i fizyczną – poczucie skuteczności 193 8.4. Podsumowanie: dobrostan psychiczny muzyka 198 Bibliografia 201 Indeks rzeczowy 229 Indeks nazwisk 235 O Autorce 243